150 jaar psychiatrie in Ueckermünde: omgaan met donkere hoofdstukken!

150 jaar psychiatrie in Ueckermünde: omgaan met donkere hoofdstukken!

Dit jaar wordt in Ueckermünde een heel bijzonder jubileum gevierd: de psychiatrie kijkt terug op 150 jaar bestaan. Om de duistere geschiedenis van dit instituut, vooral tijdens het nazi-tijdperk, op passende wijze te eren, wordt op 18 juni 2025 een nieuw boek gepresenteerd: ‘Van de ‘institution boom’ tot de nazi-moord. Psychiatrie in Ueckermünde en Pommeren in de 19e en 20e eeuw’. De medisch historicus Dr. Kathleen Haack is de auteur en heeft talloze historische patiëntendossiers geëvalueerd om meer licht te werpen op het tragische lot van geesteszieke mensen in deze donkere tijd.

Stephan Freitag, bestuurslid van de AMEOS Groep, benadrukt het belang van het in het reine komen met het verleden: “Transparantie over het verleden en opheldering over het lot van voormalige patiënten zijn van essentieel belang.” Deze inzichten zijn vooral belangrijk in het licht van de schokkende bevindingen van Dr. Haack: ongeveer 4.000 geesteszieke mensen werden tijdens het nazi-tijdperk in Ueckermünde vermoord of de dood in gestuurd. Vele anderen ondergingen het lot van gedwongen sterilisatie. Steeds opnieuw wordt duidelijk welke dramatische verandering de psychiatrie aan het begin van de twintigste eeuw heeft doorgemaakt: van een humanistische benadering naar ideologische radicalisering.

Eer voor onderzoekswerk

Het onderzoekswerk van Anja Baum en dr. Kathleen Haack werd niet alleen erkend in de wetenschap, maar werd onlangs ook bekroond met een ereprijs. Als onderdeel van de uitreiking van de Johannes Stelling-prijs, georganiseerd door de SPD-fractie, werden de twee vrouwen geëerd voor hun inzet om in het reine te komen met de geschiedenis van de psychiatrie in Ueckermünde. Deze erkenning onderstreept het belang van de herinneringscultuur, die van groot belang is voor toekomstige generaties.

Het project houdt zich ook bezig met de rehabilitatie van psychiatrische ziekenhuizen van 1875 tot 1945. Studenten van het Greifen-Gymnasium houden zich ook met dit onderwerp bezig en kregen de gelegenheid om het Auschwitz-Birkenau-monument te bezoeken. Onder begeleiding van dr. Haack legden de leerlingen een krans bij de gedenksteen voor de euthanasieslachtoffers en leerden ze op indrukwekkende wijze omgaan met dit onderwerp.

Een vreselijke erfenis

De donkere geschiedenis van de psychiatrie onder het nationaal-socialisme wordt gekenmerkt door angstaanjagende cijfers en feiten. Volgens schattingen werden minstens 250.000 geesteszieken en gehandicapten het slachtoffer van het wrede euthanasieprogramma van de nazi's. Psychiaters waren actief betrokken bij de gedwongen sterilisatie van maximaal 400.000 mensen. Niet alleen psychische aandoeningen, maar ook sociale en etnische kenmerken werden vaak genoemd als redenen voor de moord.

De wet ter voorkoming van erfelijke ziekten, ingevoerd op 14 juli 1933, zette de koers uit voor de systematische uitroeiing van mensen. Als onderdeel van de zogenaamde “Actie T4” werden massaal en zonder persoonlijke verificatie moorden gepleegd onder het voorwendsel om de waarde van het leven van deze mensen te verminderen. Psychiaters namen hier beslissingen over leven en dood, volgens Hitlers autorisatiebrief uit oktober 1939, die deze moorddadige daden legaliseerde.

Concluderend kan worden gezegd dat het in het reine komen met deze donkere hoofdstukken van de geschiedenis niet alleen belangrijk is voor Ueckermünde, maar voor de samenleving als geheel. Het geplande boek en het diepgaande onderzoek van Dr. Haack en haar collega's zetten een belangrijke stap in de richting van een dieper begrip van het individuele lot en het belang van het herinneren van deze tijd.

Wilt u de boekpresentatie op 18 juni 2025 niet missen, noteer de datum dan alvast in uw agenda. Het evenement begint om 15.00 uur. in de bioscoop Ueckermünde en is gratis. Naast de boekpresentatie is er ook een panelgesprek met Dr. Haack, nabestaanden van slachtoffers en Stephan Freitag - een goede gelegenheid om met de geschiedenis om te gaan en het verleden niet te vergeten.

Voor meer informatie over het boek en het evenement kunt u de details lezen in de artikelen van Uecker-Randow En Noordelijke koerier lees erover en meer achtergrondinformatie over de psychiatrie onder het nationaal-socialisme DGPPN ervaring.