Rewolucyjna gramatyka języka środkowo-dolnoniemieckiego: start w Hamburgu w 2026 roku!

Rewolucyjna gramatyka języka środkowo-dolnoniemieckiego: start w Hamburgu w 2026 roku!

Mamy ekscytujące wieści ze świata badań językowych w Meklemburgii-Pomorzu Przednim. Od 1 stycznia 2026 r. zostanie otwarty nowy projekt badawczy „Gramatyka środkowo-dolnoniemiecka”. Jest to projekt długoterminowy, który został zainicjowany przez Akademię Nauk w Hamburgu we współpracy z Uniwersytetem w Hamburgu. Projekt postawił sobie ambitny cel: rozwój wielowymiarowej i internetowej gramatyki języka środkowo-dolnoniemieckiego na przestrzeni 18 lat. Ta ekscytująca inicjatywa jest finansowana w ramach programu akademickiego, o którym zdecydowano 28 listopada 2025 r., na łączną kwotę około 82 milionów euro idw online zgłoszone.

Środkowo-dolnoniemiecki, który był szeroko rozpowszechniony na obszarze północnoniemieckim od XIII do XVII wieku i używany jako język handlowy w regionie Morza Bałtyckiego, odgrywa kluczową rolę w hanzeatyckiej kulturze miejskiej, a także w historii miasta, gospodarczej i religijnej. Celem nowego projektu jest udostępnienie dużej ilości tekstów środkowo-dolnoniemieckich i umożliwienie głębszego wglądu w struktury językowe. Planowana gramatyka powinna odpowiadać aktualnym wymaganiom naukowym, gdyż obecnie nie istnieje kompleksowa gramatyka naukowa języka środkowo-dolnoniemieckiego.

Projekt szczegółowo

Innowacyjna gramatyka obejmie kilka świeżych podejść, w tym tzw. wrażliwość na zmienność, która uwzględnia różnice językowe w przestrzeni, czasie i typie tekstu. Dodatkowo do analizy wykorzystywany jest obszerny cyfrowy korpus tekstowy. Oznacza to, że projekt wyraźnie odstaje od wcześniejszych prac, w tym od obiektu referencyjnego, jakim jest przedstawienie Agathy Lasch z 1914 roku, które do dziś jest używane na uniwersytetach i obejmuje jedynie fragment obszaru, skupiając się na teorii dźwięków i form.

„Gramatyka Lascha jest w wielu miejscach przestarzała, zwłaszcza jeśli chodzi o składnię i struktury tekstu” – wyjaśnia prof. dr Ingrid Schröder, jeden z kierowników projektu. Celem projektu, przy wsparciu finansowym w wysokości 11,88 mln euro na cały okres trwania, jest opracowanie solidnej naukowo gramatyki środkowo-dolnoniemieckiej na potrzeby nauczania akademickiego, opartej na najnowszych teoriach i metodach gramatycznych. W ramach finansowanego przez DFG projektu dotyczącego fleksji nominalnej za cel poboczny przyjęto już rejestrowanie zmienności form fleksyjnych rzeczowników, przymiotników i zaimków, takich jak Uniwersytet w Hamburgu uzupełnione.

Zespół i kolejne kroki

W projekcie uczestniczy zaangażowane trio czołowych naukowców: prof. dr Ingrid Schröder, prof. dr Chris Biemann i prof. dr Sarah Ihden. Czas trwania projektu obejmuje lata 2026–2043, a jego celem jest zaoferowanie interaktywnego interfejsu internetowego umożliwiającego ukierunkowany dostęp do informacji i zasobów gramatycznych. Należy szczególnie podkreślić, że zarówno badacze, jak i studenci powinni korzystać z gramatyki planowanej w celu poszerzenia i pogłębienia swojej wiedzy o języku średnio-dolnoniemieckim.

Rozpoczęcie tego projektu nie tylko zasadniczo poprawi zrozumienie języka środkowo-dolnoniemieckiego, ale także będzie promować dialog między naukowcami a społeczeństwem. Pogląd na historyczną kulturę językową pozostaje aktualny i żywy. Meklemburgia-Pomorze Przednie pozostaje zatem miejscem z przyszłością w dziedzinie językoznawstwa.